Het ontstaan van het gilde

Wij, het St. Anthoniusgilde, zijn van het jaar 1403. Maar daar hebben we geen harde bewijzen voor. Er bestaat namelijk geen oprichtingsakte. Wel is er een oorkonde uit 1402, die is uitgegeven door Jan van Beieren, bisschop van Luik. Hierin geeft de bisschop toestemming tot het stichten van een dubbelaltaar in de parochiekerk van Beers, ter ere van Sint Jan en St. Anthonius. Degenen die graag zo'n altaar in hun kerk wilden, hadden zich verenigd in een kerkelijke broederschap. Deze broederschappen, ook wel altaarbroederschappen genoemd, veranderden in de loop der jaren in schuttersgilden. Het is aannemelijk dat het ook met het St. Anthoniusgilde zo is gegaan.

Het waren roerige tijden in de middeleeuwen. Er werd nogal eens een twist uitgevochten in dit gebied, bijvoorbeeld tussen de hertogen van Gelre en die van Kleef. Later kwam daar de 80-jarige oorlog bij. Op de Mookerhei, aan de overkant van de Maas, werden in 1574 de graven Lodewijk en Hendrik van Nassau verslagen en gedood. Ook de inname van de vesting Grave door de hertog van Parma in 1568 zal voor de nodige onrust in Beers hebben gezorgd. De bewoners van de dorpen hier in de buurt moesten zich bewapenen tegen de rovende en plunderende soldaten. Tegen die achtergrond moet de ontwikkeling van het kerkelijk gilde worden gezien: min of meer noodgedwongen ging men wapens dragen en zo veranderden de kerkelijke gilden in schuttersgilden. Zij dienden tot "schutse van outer en heerd"; het beschermen van het altaar - de kerk dus - en hun woonstee.

 

In 1779 wordt voor het gilde een nieuw reglement of "ordonnantie" opgesteld met als eerste ondertekenaar pastoor Johannes Caspar Loode. Die naam zien we terugkomen op de beroemde Beerse dieptrom van 1776. Die trom hebben we nog steeds en ook de ordonnantie. Een nieuwer reglement dateert van 30 december 1895.

In de loop der tijd verdwijnt St. Jan naar de achtergrond en gaat St. Anthonius een meer prominente rol spelen bij de broederschap. Dat komt waarschijnlijk ook omdat in het naburige Gassel een gilde wordt opgericht dat deze heilige tot patroon kiest. En kennelijk spreekt St. Anthonius in het agrarische Beers meer tot de volksverbeelding. Men geloofde in die tijd dat deze heilige een belangrijke rol speelde bij de genezing van zieke dieren. Hij wordt vaak uitgebeeld met een varken aan zijn voeten.

 

                                                                             

 

                                                                     "St. Tunnis met het vèrken",

 

                                                           is dan ook zijn naam in het Brabants dialect.

 

Tenslotte een paar feiten uit de "nieuwe geschiedenis" van het gilde:

 

Op 30 april 1949 wordt het 500-jarig bestaan gevierd van het gilde. Het dorp pakt flink uit, zo is te lezen in een artikel in de Graafse Courant van 6 mei 1949. Men maakt zich vooral zorgen over het weer. Het bleef droog, "maar de vaak scherpe wind maakt het toeven op het feestterrein niet tot een onverdeeld genoegen". Tot grote verrassing van de toeschouwers worden de gasten ook toegesproken door een oud-inwoner van Beers, zoals hij zichzelf noemt: professor J.E. de Quay. In zijn toespraak zegt hij onder meer: "oude gewoonten en gebruiken moeten we handhaven, maar onderwijl moeten de gilden springlevend blijven". En hij heeft daar in een latere fase in zijn leven - als beschemheer van ons gilde - zeker aan bijgedragen.

 

In 1963 mag het gilde aanwezig zijn bij de opening van Madurodam. Mevrouw de Quay-van de Lande verricht de opening. Zij vervangt haar man, professor de Quay, die toen premier was. Erehoofdman Antoon Vos vertelt over deze gebeurtenis in het boekje dat is uitgegeven ter gelegenheid van de 75e verjaardag van onze toenmalige beschermheer: Cas de Quay.